قرص و شربت پرومتازین (Promethazine) چیست؟

قرص و شربت پرومتازین (Promethazine) با نام تجاری: فنرگان از داروهای آنتی هیستامین متعلق به گروه دارویی فنوتیازین ها است که با تغییر عملکرد برخی مواد شیمیایی در مغز و مسدود کردن یک ماده طبیعی خاص (هیستامین) که بدن طی یک واکنش آلرژیک تولید می کند عمل می کند.

موارد مصرف قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

برخی موارد مصرف پرومتازین عبارتند از:

• درمان علائم آلرژی مانند راش، خارش، آب ریزش بینی، آب ریزش چشم،، عطسه و کهیر
• پیشگیری و درمان حالت تهوع و استفراغ مرتبط با شرایط خاص مانند قبل یا بعد از عمل جراحی و بیماری ماشین
• ایجاد خواب آلودگی و آرامش قبل و بعد از عمل جراحی
• افزایش اثر برخی داروهای مسکن مخدر مانند مپریدین
• در کوتاه مدت برای درمان آب ریزش بینی ناشی از سرماخوردگی

برخی پزشکان از پرومتازین برای درمان حساسیت های پوستی، درمان عطسه و سرفه ناشی از سرماخوردگی یا در ترکیب با داروهای دیگر برای کاهش علائم واکنش آلرژیک آنافیلاکسی نیز استفاده می کنند.

توجه داشته باشید:

• این دارو طول دوره بهبود سرماخوردگی را کاهش نمی دهد و ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشد.
• این دارو برای درمان علائم آسم، ذات الریه یا سایر عفونت های دستگاه تنفسی تحتانی تجویز نمی شود.

نکته مهم: داروی پرومتازین ممکن است با اسامی تجاری گوناگونی در بازار عرضه شود که در این مطلب تنها به یکی از آن ها اشاره شده است.

نحوه مصرف قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

پرومتازین را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک مصرف کنید.

اگر از شربت پرومتازین استفاده می کنید دوز آن را با قاشق مخصوص دوز اندازه گیری کنید.

دوز مصرف به سن، وضعیت پزشکی و واکنش بدن به درمان بستگی دارد. در کودکان مقدار دوز با توجه به وزن کودک تعیین می شود.

از افزایش دوز اجتناب کرده و دقیقا طبق دستور پزشک عمل کنید.

اگر در طول دوره مصرف علائم بهبود نیافته یا تشدید پیدا کند با پزشک تماس بگیرید.

عوارض قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

در صورت بروز علائم واکنش های آلرژیک مانند کهیر، مشکل تنفسی، ورم صورت، لب ها، زبان یا گلو با اورژانس تماس بگیرید.

در صورت بروز عوارض جانبی زیر مصرف پرومتازین را قطع کرده و با پزشک تماس بگیرید:

• خواب آلودگی شدید، تنفس ضعیف یا کم عمق
• احساس سبکی سر مانند حالت غش کردن
• سردرگمی، آشفتگی، توهم، کابوس
• تشنج
• ضربان قلب سریع یا کند
• زردی (زرد شدن پوست یا چشم)
• حرکات غیر ارادی عضلانی در صورت مانند حالت جویدن، حرکت زبان، چشمک زدن یا حرکت چشم
• کبودی یا خونریزی آسان (خونریزی بینی یا لثه)
• ضعف ناگهانی یا احساس بیماری، تب، لرز، گلو درد، زخم دهان، لثه قرمز یا متورم، مشکل بلع
• واکنش های شدید سیستم عصبی از جمله سفت یا سخت شدن عضلات، تب بالا، تعریق، گیجی، ضربان قلب سریع یا نامنظم، لرز، احساس غش کردن

برخی عوارض جانبی رایج پرومتازین شامل موارد زیر است:

• خواب آلودگی، سرگیجه
• زنگ زدن گوش
• دو بینی
• احساس عصبی بودن
• دهان خشک
• احساس خستگی، مشکلات خواب (بی خوابی)

موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی پرومتازین نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.

اطلاعات قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

موارد احتیاطی مصرف قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

• قبل از مصرف پرومتازین در صورت حساسیت به این دارو یا آلرژی به هر داروی فنوتیازین یا هرگونه آلرژی دیگر به پزشک اطلاع دهید.
• قبل از استفاده سابقه پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید به خصوص اگر از مشکلات یا بیماری های زیر رنج برده یا می برید:

– مشکلات تنفسی مانند آسم، بیماری انسدادی ریوی، آپنه خواب
– مشکلات سیستم ایمنی یا خون
– بیماری خاصی که روی تولید گلبول های خون در مغز استخوان تاثیر می گذارد
– فشار خون بالا در چشم یا آب سیاه
– بیماری قلبی مانند ضربان قلب نامنظم
– فشار خون بالا
– بیماری کبدی
– برخی اختلالات مغزی خاص مانند سندرم بدخیم عصبی، سندرم ری، تشنج
– مشکلات معده یا روده مانند انسداد یا زخم
– پر کاری تیروئید
– مشکل ادراری مثلا به دلیل بزرگ شدن پروستات
– سرطان
– حساسیت به سولفیت
– کمبود کلسیم در خون

بیشتر بخوانید: درونم جانوری هست،چنگ می‌اندازد بر قلبم 

• این دارو ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی یا مشکل تاری دید شود و مصرف الکل و ماری جوانا می تواند سرگیجه و خواب آلودگی را تشدید کند، تا زمانی که تحت تاثیر دارو هستید از رانندگی، کار با ماشین آلات سنگین و هر کاری که نیاز به هوشیاری و بینایی کامل دارد اجتناب کنید.
• از مصرف الکل اجتناب کرده و در صورت مصرف ماری جوانا با پزشک مشورت کنید.
• پرومتازین ممکن است باعث اختلال در تفکر یا اثر منفی روی سرعت واکنش بدن شود، نوشیدن الکل می تواند این عوارض را افزایش دهد.
• بعد از مصرف این دارو و برای جلوگیری از سرگیجه از بلند شدن سریع از حالت نشسته یا دراز کشیده خودداری کنید.
• قبل از عمل جراحی لیست داروهای خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.
• مصرف پرومتازین ممکن است باعث حساسیت بیشتر به نور شود، در دوره مصرف از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و  دستگاه برنزه کننده اجتناب کرده و هنگام خارج شدن از منزل حتما از ضد آفتاب استفاده کنید، در صورت بروز آفتاب سوختگی یا تاول یا قرمزی پوستی شدید به پزشک مراجعه کنید.
• این دارو ممکن است باعث کاهش تعریق بدن و افزایش خطر سکته گرمایی شود. برای جلوگیری از این مسئله از انجام کارهایی که باعث افزایش دمای بیش از حد بدن می شود مانند فعالیت های شدید یا ورزش در هوای گرم یا استفاده از وان داغ اجتناب کنید. زمانی که هوا گرم است مایعات فراوان نوشیده و لباس کمتر بپوشید. در صورتی گرمای شدید به سرعت به مکان خنک تر بروید و اگر دچار تب ادامه دار، تغییرات خلقی، سردرد یا سرگیجه شدید فورا با اورژانس تماس بگیرید.
• شربت پرومتازین ممکن است حاوی قند یا الکل باشد. در صورت ابتلا به دیابت، بیماری کبدی یا هر بیماری دیگر که به عدم مصرف این مواد می باشد با پزشک مشورت کنید.
• افراد مسن به برخی عوارض جانبی این دارو  مانند خواب آلودگی، گیجی، یبوست یا مشکل ادراری حساس تر هستند، اگر سن شما 65 ساله یا بیشتر است ممکن است این دارو بهترین روش درمان نباشد، درباره سایر داروهای ایمن تر با پزشک مشورت کنید.
• این دارو با برخی آزمایش های خاص تداخل دارد. قبل از آزمایش به مسئول آزمایشگاه اطلاع دهید.

قرص و شربت پرومتازین (Promethazine) در بارداری

درباره عوارض پرومتازین در بارداری تحقیقات کافی انجام نشده است، مصرف این دارو در حاملگی تنها در مواقعی که واقعا نیاز است و زیر نظر پزشک امکان پذیر است.

در صورت مصرف این دارو 1 تا 2 هفته قبل از زایمان و با مشورت پزشک آن را قطع کنید. طبق گفته برخی منابع مصرف این دارو هنگام زایمان به کوتاه شدن مدت زایمان کمک می کند اما تحقیقات کافی در این باره انجام نشده و بهتر است دقیقا طبق دستور پزشک عمل کنید.

در صورت بارداری یا قصد باردار شدن در طول دوره درمان به پزشک اطلاع دهید.

قرص و شربت پرومتازین (Promethazine) در شیردهی

مشخص نیست که پرومتازین به شیر مادر منتقل می شود یا خیر، این دارو ممکن است اثرات نامطلوب روی نوزاد داشته باشد، حتما قبل از شیردهی با پزشک مشورت کنید.

قرص و شربت پرومتازین (Promethazine) در کودکان

مصرف پرومتازین هیدروکلراید در کودکان کمتر از 2 سال تایید نشده و می تواند باعث بروز مشکلات تنفسی شدید و حتی مرگ شود.

از مصرف این دارو برای کاهش علائم سرماخوردگی در کودکان زیر 6 سال اجتناب کنید مگر آن که پزشک تجویز کرده باشد.

کودکان ممکن است نسبت به برخی عوارض جانبی این دارو به خصوص کند شدن تنفس حساس باشند، به علاوه مصرف این دارو در کودکان به جای خواب آلودگی اغلب آن ها را هیجان زده می کند.

در مصرف این دارو در کودکانی که دچار کم آبی بدن هستند، سابقه خانوادگی سندرم مرگ ناگهانی نوزادان در خواب دارند یا به سختی از خواب بیدار می شوند احتیاط کنید.

بعضی از محصولات مانند قرص ها و کپسول های طولانی اثر برای کودکان کمتر از 12 سال توصیه نمی شود، در این مورد با پزشک مشورت کنید.

در صورت تغییر وزن کودک در دوره درمان با پرومتازین به پزشک اطلاع دهید.

تداخل دارویی قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

بسیاری از داروها ممکن است با پرومتازین تداخل داشته باشند. قبل از مصرف همزمان داروهای زیر با پزشک مشورت کنید:

• داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین، آموکساپین، کلومیپرامین، دزیپرامین، دوکسپین، ایمی پرامین، نورتریپتیلین، پروتریپتیلین، تریمیپرامین
• سرکوب کننده های سیستم ایمنی مانند آزاتیوپرین
• باربیوتورات ها مانند همچون فنوباربیتال
• داروهای شیمی درمانی
• داروهای ضد اضطراب
• داروهای سندرم روده تحریک پذیر
• داروهای بیماری های روانی
• داروهای بیماری های حرکتی و پارکینسون
• داروهای ضد تشنج
• داروهای ضد زخم
• داروهای مشکلات ادراری
• مهار کننده های مونو آمین اکسیداز مانند ایزوکاروباکسید، فنلزین، ترانیل سیپرومین و سلژیلین
• داروهای ضد درد مخدر
• قرص های خواب آور و آرام بخش ها
• داروهای سرماخوردگی یا ضد آلرژی ها
• شل کننده های عضلانی
• داروهای فشار خون مانند گونادرل، گوانتیدین، پروپرانولول و غیره
• داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین
• داروهای گشاد کننده برونش مانند تیوتروپیوم و ایپراتروپیوم
• داروهای سندرم پای بی قرار
• داروهای تومور غده هیپوفیز
• آمیودارون
• سوتالول
• پیموزاید
• کینیدین
• پروکائین آمید
• پروپیل تیوراسیل
• اپی نفرین
• لیتیوم
• آتروپین
• بلادونا
• بنزتروپین
• دیمن هیدرینات
• مت اسکوپولامین
• هیوسین
• متوکلوپرامید
• آنتی هیستامین ها مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین
• آنتی هیستامین های موضعی مانند پماد یا اسپری دیفن هیدرامین

نکته: اگر قصد انجام پرتو ایکس نخاعی دارید باید مصرف این دارو را حداقل 48 ساعت قبل تا 24 ساعت بعد از آن قطع کنید.

توجه: موارد ذکر شده در بالا کامل نمی باشد و داروهای ذکر شده ممکن است با اسامی تجاری دیگری عرضه شده باشد، بنابراین برای جلوگیری از هر گونه تداخل دارویی توصیه می شود قبل از مصرف پرومتازین حتما پزشک را از لیست تمام داروهای مصرفی شیمیایی و گیاهی، مکمل ها، ویتامین ها و غیره مطلع کنید.

دوز مصرف قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

پرومتازین یک داروی تجویزی است و دوز مصرف آن تنها توسط پزشک و با توجه به شرایط پزشکی بیمار تعیین می شود، از مصرف خودسرانه یا کاهش و افزایش مصرف این دارو اجتناب کنید و حتما قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

دوز مصرف این دارو برای موارد مختلف از جمله آلرژی، علائم سرماخوردگی، بیماری ماشین و یا جلوگیری از استفراغ ممکن است متفاوت باشد. در این باره طبق دستور پزشک عمل کنید.

برای درمان بیماری ماشین معمولا دوز اول دارو باید 30 تا 60 دقیقه قبل از شروع مسافرت مصرف شود.

برای آلرژی ممکن است نیاز باشد یک بار در روز و موقع خواب مصرف شود تا از خواب آلودگی در طول روز اجتناب شود.

برای عمل جراحی در صورت نیاز، شب قبل از عمل یا درست قبل از عمل مصرف می شود و ممکن است مصرف آن بعد از عمل نیز ادامه داشته باشد.

در صورت فراموش کردن یک نوبت دارو، سعی کنید به محض یادآوری آن را مصرف کنید مگر آن که به نوبت بعدی نزدیک باشد، در این صورت از مصرف خودداری و از دو برابر کردن دوز در نوبت بعدی اجتناب کنید.

عوارض مصرف قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

برخی عوارض مصرف بیش از حد پرومتازین عبارت است از:

• مشکلات تنفسی
• سرگیجه
• سبکی سر
• غش
• از دست دادن هوشیاری
• ضربان قلب سریع
• از دست دادن هماهنگی بدن
• خواب آلودگی شدید و ضعف
• گشاد شدن مردمک ها
• تنفس ضعیف یا کم عمق
• تشنج
• هایپر رفلکسی (افزایش بیش از حد رفلکس ها)

برخی علائم اوردوز پرومتازین در کودکان شامل تغییرات خلق و خو مانند بی قراری، تحریک پذیری و توهم قبل از خواب آلودگی می باشد.

اشکال دارویی قرص و شربت پرومتازین (Promethazine)

پرومتازین به اشکال مختلف قرص، شربت و آمپول یا تزریق وریدی عرضه می شود.

قرص پرومتازین 10 و 25 میلی گرم
شربت پرومتازین 60 میلی لیتر
شربت هیستینیل 60 میلی لیتر
شربت کموپروزین 5 میلی گرم / 5 میلی لیتر 60 میلی لیتر
آمپول کموپروزین
آمپول فنرگان 25 میلی گرم/میلی لیتر 1میلی لیتر
آمپول پرومتازین 50 میلی گرم/ 2 میلی لیتر

اطلاعات قرص و شربت پرومتازین(Promethazine)

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره قرص آزیترومایسین(Azithromycin)

منابع: webmd – drugs – everydayhealth